Murale stały się integralną częścią wielu polskich miast. Ożywiają szare i smutne ulice, nierzadko symbolizują regionalne wartości, niosą jakiś przekaz. Miejskie dzieła sztuki robią czasem takie wrażenie, jak te zamknięte w galeriach. Polskie murale można jednak oglądać za darmo, a wycieczka śladem najciekawszych murali w Polsce to świetny sposób na kreatywne spędzenie czasu i odkrycie mniej znanych zakątków dużych miast. Podpowiadamy, gdzie znajdziesz najpiękniejsze murale w Polsce.
Czym są murale?
Murale, czyli wielkoformatowe obrazy naścienne to forma street artu, która narodziła się w Meksyku. Tam już na początku XX wieku malowano murale na gmachach urzędów miejskich. Dokumentowały one ważne zdarzenia i momenty ówczesnej historii, niosły istotne przesłanie, odnosiły się do rytuałów, zwyczajów. W połowie XX wieku murale pojawiły się też w Polsce, jednak początkowo były traktowane raczej jako format reklamowy, a nie sposób artystycznego wyrazu. W latach 90. pojawiły się pierwsze murale, które miały za zadanie upiększać stare i odrapane już budynki. Przyjęło się to na tyle, że murale artystyczne zdobią obecnie wiele polskich miast. Powstają nawet na zlecenie urzędów czy ośrodków kultury. Te najbardziej ciekawe murale w Polsce wygrywają festiwale i konkursy na najlepsze obrazy wielkoformatowe. Wycieczka ich śladem to świetny sposób na alternatywne zwiedzanie polskich miast.
Murale przeciwdziałają też zjawisku anestetyzacji, czyli postępującemu zobojętnieniu na bodźce estetyczne. Ludzie przyzwyczajają się bowiem do wszechobecnych, otępiających reklam, które pełnią dodatkowo funkcję perswazyjną. Przestają dostrzegać w otoczeniu rzeczy piękne. Murale tymczasem pozwalają na nowo obudzić uważność na estetykę.
Śladem najciekawszych murali w Polsce
Najpiękniejsze murale w Polsce to prawdziwe dzieła sztuki. Na ścianach i budynkach polskich miast tworzą bowiem uzdolnieni artyści z całego świata. Murale są na tyle wyjątkowe, że nie tylko zdobią brzydkie, odrapane zakątki, ale też nierzadko opowiadają jakąś historię. Jeden z najpopularniejszych murali w Polsce „Kamień i co?”, znajdujący się Warszawie, przypomina na przykład o tragicznej historii miasta i jego mieszkańców. Znajduje się na ścianie domu, który niegdyś mieścił się na terenie getta. Mural jest bardzo minimalistyczny. Składa się jedynie z pytania „kamień i co?” oraz połyskującego, czerwonego balona uciekającego w powietrze. Nowy mural w Warszawie przedstawia zaś podobiznę zmarłej w 2018 roku Kory. Mural z Korą, który ma uczcić jej pamięć znajduje się w dzielnicy Bielany, gdzie artystka mieszkała.
Wycieczkę śladem najciekawszych murali w Polsce można połączyć ze zwiedzaniem innych atrakcji turystycznych. Najładniejsze murale w Polsce znajdują się między innymi w Łodzi, w Poznaniu, Gdańsku, Krakowie. Miasta te mają wiele do zaoferowania, a więc będąc tam możesz zobaczyć zarówno murale, jak i najważniejsze zabytki. Sprawdź oferty hoteli i zaplanuj swoją wycieczkę. Oto, gdzie znajdziesz najbardziej imponujące polskie murale.
Łódź
Łódź to stolica polskiego street artu. Ciężko wybrać najciekawsze murale w Łodzi, bo jest ich bardzo wiele i wciąż powstają kolejne. Tworzone są nawet interaktywne mapy łódzkich murali, z których warto skorzystać wybierając się na ich odkrywanie. Dzięki muralom, Łódź przestała kojarzyć się z szarym miastem. Ma do zaprezentowania kolekcję sztuki miejskiej na najwyższym poziomie. Do Łodzi przyjeżdżają malować artyści z całego świata m.in. NUNCA z Brazylii czy Inti z Chile. Używając różnych technik, tworzą dzieła związane z Łodzią.
Jednym z najpopularniejszych murali w Łodzi jest między innymi Mural Rubinsteina, znajdujący się na ul. Sienkiewicza 18. Ten kolorowy i geometryczny mural przedstawia słynnego pianistę, łodzianina Artura Rubinsteina, który robi zabawną minę. Autorem muralu jest Brazylijczyk Eduardo Kobra. Inny popularny mural w Łodzi to “Madame Chicken” na al. Politechniki 16. Mural autorstwa łódzkiej grupy Etam Cru przedstawia starszą kobietę przyciskającą do piersi kurę. Jest to dowcipna interpretacja wiersza łódzkiego poety Juliana Tuwima „W aeroplanie”, będąca jednocześnie lekkim pastiszem „Damy z gronostajem”. Sam mural powstał z okazji obchodów Roku Juliana Tuwima. Z kolei najstarszy wielkoformatowy łódzki mural znajduje się na ul. Piotrkowskiej 152. Jest nim ukończona w 2001 r. “Łódź” autorstwa grupy Design Futura. Mural ten został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa i przez pewien czas był największym graffiti na świecie. Najbardziej nietypowym muralem w Łodzi jest zaś wyryty w ścianie mural autorstwa portugalskiego artysty Alexandre’a Fatro ukrywającego się pod pseudonimem Vhils. Artysta dosłownie „wydłubał” to dzieło w ścianie przy użyciu mechanicznych młotów i dłuta. To tylko kilka spośród kilkudziesięciu murali, które w Łodzi trzeba zobaczyć.
Warszawa
Murale w Warszawie, które warto na pewno obejrzeć to poza wspomnianym wyżej dziełem „Kamień i co?”, obraz hiszpańskiego artysty Sebasa Velasco pt. „Warszawa Wschodnia”. Mural ten zdobi ścianę kamienicy przy ul. Strzeleckiej na Pradze. Przedstawia mieszkańca w kapturze z polonezem FSO w tle i idealnie wpisuje się w klimat dzielnicy. Warszawskim muralem, który ma walory edukacyjne jest zaś umiejscowiony na ul. Lipowej 3 wizerunek Marii Skłodowskiej-Curie. Wykonany został przez Good Looking Studio Projekt na zlecenie miasta Warszawa w 2011 r. Na zdobiącym Powiśle muralu noblistka została przedstawiona w konwencji komiksowej. Na ulicy Grzegorzewskiej na dwóch sąsiadujących ze sobą budynkach upamiętniono z kolei bohaterów kultowego serialu Stanisława Barei, „Alternatywy 4”. Za obraz odpowiedzialni są artyści z agencji Red Sheels, którzy na muralach odwzorowali bohaterów filmu.
Trójmiasto
Murale w Trójmieście zdobią ściany budynków, fragmenty mostów i tuneli. Wiele z nich jest pokłosiem kilku edycji festiwalu Traffic Design, który odbywa się do dziś w Gdyni. Murale w Gdyni to ponad 50 wielkoformatowych obrazów. Większość znajduje się w kwartale między ulicami Portową, Żeromskiego, św. Piotra i św. Wojciecha. Przegapić nie można na pewno literycznej pracy Jana Bajtlika na ul. Starowiejskiej 38. Mural nosi nazwę „Craftsmen’s reserve – rezerwat rzemieślników” i jest hołdem dla gdyńskich rzemieślników. Obraz podzielony jest na mniejsze prostokąty, a każdy z nich wypełnia litera zaprojektowana w innym stylu typograficznym. Ucztą dla zmysłów fanów street artu będą też murale w Gdańsku, a szczególnie murale na gdańskiej Zaspie. Na samym blokowisku można tu podziwiać kilkadziesiąt wielkoformatowych murali. Upamiętniają one wydarzenia ważne nie tylko dla miasta, ale i dla całego kraju. Przykładem może być portret Lecha Wałęsy, autorstwa Piotra Szwabe, wykonany na ścianie bloku, w którym w latach 80. mieszkał przywódca Solidarności. Na Zaspie zobaczyć też można mural rozciągający się na dwa budynki, rozpikselowaną scenę z filmu „Przeminęło z wiatrem”, wielkie roboty czy scenę przedstawiającą rodzica układającego kostkę Rubika w głowie dziecka. To prawdziwe muralowe zagłębie!
Białystok
Podczas wycieczki śladem najciekawszych murali w Polsce nie można pominąć Białegostoku. Murale w Białymstoku, podobnie jak te w Łodzi, czają się niemal w każdym zakamarku miasta. Najbardziej rozpoznawalny mural w Białymstoku to urocza „Dziewczynka z konewką” na al. Piłsudskiego 11/4. Mural ten jest dziełem Natalii Rak, polskiej artystki działającej w nurcie street art. Obraz jest inspirowany legendą o wielkoludach, a powstał w ramach akcji „Folk on the street” w 2013 roku. Jest idealnie wkomponowany w otaczającą go przestrzeń, gdyż wydaje się, że dziewczynka podlewa drzewo rosnące obok bloku. Inny wspaniały mural w Białymstoku, który powstał w ramach akcji „Folk on the street” to „Tkana opowieść o chłopcu i pieczeniu chleba” na ul. Radzymińskiej 18. To największy folkowy mural w Polsce, inspirowany obrazem podlaskiej tkaczki Lucyny Kędzierskiej pt. „Pieczenie chleba”.
Poznań
Warto również poznać murale w Poznaniu. Wśród nich jest wyjątkowy mural 3D, który zrealizowała Fundacja Artystyczno-Edukacyjna Puenta. Dzieło pt. „Opowieść śródecka z trębaczem na dachu i kotem w tle” oprócz tego, że zdobi, to przybliża również historię dzielnicy. Przedstawia fragment historycznej zabudowy dzielnicy Śródki, która jeszcze 100 lat temu była oddzielnym miastem. Hejnalista siedzący na dachu, ma przypominać o nieistniejącym już Śródeckim ratuszu, z którego niegdyś trębacz grał hejnał. Inny mural, którego nie da się przegapić będąc w Poznaniu to dzieło pt. „Zszywanie Polski”. Duży, rzucający się w oczy mural w centrum miasta, na ul. Nowowiejskiego przedstawia kobietę, zawieszoną w nienaturalnej pozycji, która cienką nitką zszywa rozerwaną biało-czerwoną flagę. To bardzo wymowny i imponujący obraz!
Katowice
Na uwagę zasługują także murale w Katowicach. Spektakularnym, ale oszczędnym w formie dziełem jest trójwymiarowy włącznik, który zdobi budynek w katowickiej dzielnicy Wełnowiec. Jest to dzieło hiszpańskiego artysty o pseudonimie Escif. Imponującym obrazem jest zaś mural z ptakami przy Mariackiej Tylnej, który stworzył belgijski artysta o pseudonimie Roa, specjalizujący się w malowaniu zwierząt. Dzieło przedstawia dwa czarne ptaki, siedzące na drucie kolczastym. Jeden ma widoczne wnętrzności, a drugi nie.
Lublin
W poszukiwaniu ciekawych murali warto też zawitać do Lublina. Popularne murale w Lublinie to między innymi mural “Lubelski Lipiec 1980” na ul. Mełgiewskiej, który upamiętnia strajki lubelskich kolejarzy. Na ścianie przedstawieni są ludzie oczekujący na przystanku – zwykli ludzie, którzy jednak zmienili historię. Warto zobaczyć też nietypowy, bo koronkowy mural, który stworzyła artystka NeSpoon, znana ze swoich koronkowych instalacji artystycznych. Inny mural pt. Niby-Kot pod Niby-Grzybem na ul. Lubartowskiej 55 nawiązuje do klimatu Alicji w Krainie Czarów. To dzieło ukraińskiego twórcy Aleksieja Kislowa wprowadza z pewnością w baśniowy klimat. Naprzeciwko muralu z kotem i grzybem zobaczyć zaś można dzieło pt. „Pies, człowiek, kość” przedstawiający psa i człowieka obwiązanych smyczą. Oglądając takie murale można mieć wiele ich własnych interpretacji.
Kraków
Jeśli chodzi o ciekawe murale, to nie zawodzi także Kraków. Choć miasto nie kojarzy się raczej ze street artem, ma kilka bardzo ciekawych realizacji. Znane murale w Krakowie to Smok Wawelski na Rondzie Mogilskim. Ta wielkoformatowa praca cenionego streetartowca z Hiszpanii, ukrywającego się pod pseudonimem Dulk, jest nowoczesną interpretacją jednej z najbardziej znanych legend o Krakowie. Mural przy ul. Lwowskiej 16 nawiązuje zaś do historii krakowskiej dzielnicy Podgórze. Kolorowe malowidło przedstawia Kopiec Krakusa i dąb, który niegdyś rósł na jego szczycie, a towarzyszą im dwie postacie – Duchy Podgórza. Ciekawy mural Judah aka Indianin na ul. Św. Wawrzyńca 14 to czarno-biały wizerunek Judy w czapce z lwa, który symbolizuje naród żydowski.
To nie wszystkie miasta w Polsce słynące z doskonałych przykładów sztuki ulicznej. Warte poznania są także murale we Wrocławiu, murale w Bydgoszczy, a także murale w Szczecinie. Street art w Polsce ma się dobrze. Murale wspaniale wtapiają się w przestrzeń miejską, nadając ulicom więcej życia i oddając ich charakter. Polskie murale opowiadają też lokalne historie i tworzą nowe jej aranżacje – to między innymi różni mural a grafitti. Odwiedzając kolejne miasta, warto o tym pamiętać i szukać tych wyjątkowych, jedynych w swoim rodzaju dzieł sztuki.
Dodaj komentarz